هنگامی که تولیدکنندگان محتوا در یوتیوب، بدون اجازه از آثار صوتی یا تصویری دیگران در ویدیوی خود استفاده می‌کنند، یوتیوب محتوای آن‌ها را به عنوان یک محتوای مغایر با قوانین کپی در نظر می‌گیرد. کانال‌های ناقض کپی رایت، از طرف یوتیوب جریمه می‌شوند. به این جریمه، کپی رایت استرایک می‌گویند. کپی رایت استرایک، حذف ویدیوی نقض‌کننده قوانین یوتیوب و محدودیت کانال متخلف در آپلود ویدیوهای جدید به همراه عدم امکان کسب درآمد در یک بازه مشخص را در پی دارد. برای جلوگیری از کپی رایت استرایک می‌توان از ترفندهای مختلفی نظیر تولید محتوای تغییریافته و رعایت اصل استفاده منصفانه (Fair Use) استفاده کرد. در این مقاله از مجله زیگزاگ نتورک، به سوال «کپی رایت استرایک چیست» پاسخ می‌دهیم و روش‌های مقابله با دریافت جریمه‌های مرتبط با کپی رایت استرایک را معرفی می‌کنیم. علاوه بر این، تفاوت‌های این قانون با کپی رایت کلیم را نیز به طور مختصر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
کپی رایت چیست؟
حق نشر، حق تکثیر یا اصطلاحا «کپی رایت» (Copyright)، قانونی است که از حق نویسندگان، فیلم‌سازان، آهنگ‌سازان، عکاسان و سازندگان هر چیزی دیگری در برابر کپی شدن غیرقانونی اثرشان محافظت می‌کند. به زبان ساده‌تر، اگر شخصی کپیرایت یک اثر را داشته باشد، تنها او می‌تواند افراد مجاز به استفاده و همچنین نحوه استفاده از آن اثر را تعیین کند.
حق نشر، در طول عمر یک فرد برای او محفوظ می‌ماند. سپس، بعد از گذشت یک زمان مشخص (بسته به قانون هر کشور)، این حق از فرد صلب می‌شود. به عبارت دیگر، با از بین رفتن کپیرایت، هر کسی امکان استفاده از یک اثر را خواهد داشت. البته، در طول مدت حیات صاحب یا صاحبان اثر، امکان استفاده منصفانه بخش کوچکی از آن وجود دارد. با توجه به این توضیحات، اکنون به سراغ تعریف یکی از مهم‌ترین مفاهیم مرتبط با کپیرایت در یوتیوب می‌رویم.
کپی رایت استرایک در یوتیوب چیست ؟
«کپی رایت استرایک» (Copyright Strike)، جریمه یوتیوب برای کانال‌هایی است که از محتوای دارای کپیرایت، به صورت غیرمجاز و غیرمنصافه استفاده می‌کنند. کپیرایت استرایک می‌تواند هم از طرف صاحب/صاحبان اثر (ادعای حق نشر) و هم از طرف سیستم تشخیص خودکار کپیرایت در یوتیوب باشد. در صورت دریافت این جریمه، ویدیوی ناقض قوانین کپیرایت در یوتیوب، حذف شده و تا ۷ روز، حق آپلود کردن ویدیوهای جدید از کانال متخلف صلب می‌شود.
اهمیت کپی رایت استرایک در یوتیوب چیست ؟
یوتیوب، پلتفرم فوق‌العاده‌ای برای به اشتراک‌گذاری ویدیوهای مختلف در تمام حوزه‌ها است. با این وجود، این سرویس اینترنتی، قوانین سفت و سختی در زمینه رعایت حق نشر آثار دارد. به عنوان مثال، کانال‌هایی که در یک بازه ۹۰ روزه، ۳ بار کپی رایت استرایک دریافت کنند، به طور دائمی از یوتیوب حذف می‌شوند. همین یک مثال، اهمیت کپی رایت استرایک در یوتیوب را به خوبی نمایش می‌دهد. در نتیجه، پیش از تولید محتوای ویدیویی در یوتیوب، حتما باید با قوانین کپیرایت در آن آشنایی داشته باشید.
چه کسی صاحب ویدیوهای آپلود شده در یوتیوب است؟
ویدیویی که یک کانال در یوتیوب منتشر می‌کند، متعلق به همان کانال است. بنابراین، اگر کانال دیگری، آن ویدیو را بدون اجازه مورد استفاده قرار دهد، قوانین یوتیوب را نقض کرده است. البته، در صورت وجود موسیقی‌ها، کلیپ‌ها، تصاویر و دیگر محتواهای دارای کپیرایت در یک ویدیو، نمی‌توان کانال منتشرکننده آن را به عنوان صاحب اثر در نظر گرفت. به این ترتیب، امکان دریافت کپی رایت استرایک برای تمام کانال‌هایی که از آن ویدیو استفاده می‌کنند، وجود دارد.
رعایت کپیرایت، یک مسئله فوق‌العاده مهم برای یوتیوب به شمار می‌رود. از این‌رو، کاربرانی که بدون اجازه به انتشار محتوای دارای کپیرایت می‌پردازند، ریسک بسیار بزرگی می‌کنند. چراکه دیر یا زود، شاهد حذف کانال و از بین رفتن ویدیوهای خود خواهند بود. یوتیوب، شناسایی صاحبان اثر و محتواهای استفاده شده در یک ویدیو را توسط سیستم خودکاری به نام «کانتنت آی‌دی» (Content ID) انجام می‌دهد.
جریمه کپی رایت استرایک در یوتیوب چیست ؟
بر اساس قوانین یوتیوب، اگر کاربری یک کپی رایت استرایک دریافت کند، امکان پخش زنده از طریق اکانت خود را نخواهد داشت. علاوه بر این، کاربر متخلف، به مدت حداقل ۹۰ روز، حق کسب درآمد از محتوای کانال خود را از دست می‌دهد. البته کاربر می‌تواند پس از ۷ روز، دوباره ویدیوهای جدید را در کانال خود آپلود کند. برای از بین بردن کپی رایت استرایک در یوتیوب، کاربر متخلف باید پس از تمام شدن مدت زمان جریمه ۹۰ روزه، دوره «YouTube’s Copyright School» را با موفقیت بگذراند.
در صورت دریافت استرایک دوم، پیش از حذف کپی رایت استرابک اول، جریمه ۹۰ روزه از اول شروع می‌شود. اگر کاربر در طی این ۹۰ روز، دوباره قوانین کپیرایت یوتیوب را نقض کند، یوتیوب کانال او را به طور حذف می‌کند. علاوه بر این، کاربر متخلف، ضمن از دست دادن تمام ویدیوهای کانال خود، از ساخت کانال جدید در یوتیوب، منع می‌شود.
تفاوت کپی رایت کلیم با کپی رایت استرایک چیست ؟
«کپی رایت کلیم» (Copyright Claim) یا «کانتنت آی‌دی کلیم» (Content ID Claim)، یک سیستم خودکار است که ویدیوهای آپلود شده در یوتیوب را از نظر مغایرت با قوانین کپیرایت مورد بررسی قرار می‌دهد. به عنوان مثال، فرض کنید شما یک خواننده هستید و می‌خواهید بررسی کنید که آیا کسی از آثار شما به طور غیرقانونی و غیرمنصفانه در ویدیوهای یوتیوب استفاده کرده است یا خیر. به این منظور، ابتدا باید اطلاعاتی را مبنی بر اثبات مالکیت خود بر آثار مورد نظرتان به یوتیوب ارائه دهید.
پس از این کار، یوتیوب با استفاده از سیستم خودکار Content ID، تمام ویدیوهای موجود را اسکن می‌کند. به این ترتیب، در صورت پیدا کردن ویدیوهای ناقض کپیرایت، به شما و کانال‌های منتشرکننده آن ویدیوها اطلاع‌رسانی می‌کند. کپیرایت کلیم، بر روی کانال‌های حاوی ویدیوهای ناقض کپیرایت تاثیر نمی‌گذارد. این سیستم، تنها بر روی ویدیوهایی اعمال می‌شود که بدون اجازه از محتوای دارای کپیرایت استفاده کرده‌اند.
در صورت ارسال کپیرایت کلیم برای یک ویدیو، تصمیم‌گیری راجع به کسب درآمد یا اعمال محدودیت بر آن توسط صاحب کپیرایت صورت می‌گیرد. به عنوان مثال، اگر شما کپیرایت یک اثر را داشته باشید، پس از شناسایی آن توسط سیستم یوتیوب و ارسال پیام کپیرایت کلیم، می‌توانید در مورد محدود کردن نمایش ویدیوی حاوی اثر خود در کشورهای خاص، دریافت درآمدهای حاصل از آن یا حتی نادیده گرفتن حق خود تصمیم‌گیری کنید. نکته مهم در مورد کپیرایت کلیم، امکان درخواست تجدید نظر توسط کانال‌ها است. در این صورت، صاحب فرضی اثر باید طی ۳۰ روز به این درخواست پاسخ دهد.
کپی رایت استرایک بر خلاف کپیرایت کلیم، نه تنها بر روی ویدیوی ناقض حق نشر، بلکه بر روی کل کانال متخلف تاثیر می‌گذارد. صاحبان آثار می‌توانند به جای کپی رایت کلیم، درخواست کپی رایت استرایک برای یک ویدیو را ثبت کنند. به این ترتیب، ویدیوی ناقض حق نشر، از کانال متخلف حذف می‌شود. این مسئله بر روی درآمد کانال تاثیر منفی می‌گذارد. با این حال، کاهش درآمد، شاید کمترین چیزی است که کانال‌های دریافت‌کننده کپی رایت استرایک باید نگران آن باشند. زیرا تکرار این جریمه در بازه مشخص، حذف دائمی کانال را در پی دارد.
در صورت دریافت کپی رایت استرایک در یوتیوب چه باید کرد؟
به طور کلی، هنگام دریافت کپی رایت رایت استرایک در یوتیوب، سه گزینه وجود دارد. اولین گزینه، قبول کردن نقض قوانین کپیرایت، صبر کردن برای تمام شدن دوره جریمه ۹۰ روزه و گذراندن YouTube’s Copyright School است. در صورت انتخاب این گزینه، باید عواقب ناشی از آن را نیز پذیرفت. گزینه دوم، تلاش برای بازپس‌گیری درخواست کپی رایت استرایک است. در صورت انتخاب این گزینه، کاربر متخلف باید با فرد درخواست‌دهنده کپیرایت استرایک تماس برقرار کرده و او را مجاب به بازپس‌گیری درخواست خود کند.
گزینه سوم، درخواست تجدیدنظر در مورد کپیرایت استرایک است. در برخی از مواقع، به کارگیری آثار دیگران در ویدیوها، مشمول قانون استفاده منصافه می‌شود. به این ترتیب، درخواست کپیرایت استرایک صاحبان آثار، قابل قبول نیست و می‌توان با اثبات استفاده منصفانه، درخواست کپیرایت استرایک را پس فرستاد. به عنوان مثال، اگر کاربری از یک محتوای دارای کپیرایت برای ساخت گزارش، بازسازی طنز یا نقد و بررسی استفاده کند، در واقع یک محتوای تغییریافته ارائه کرده است. بنابراین، این محتوا مشمول کپی راست استرایک در یوتیوب نمی‌شود.
اگر احساس می‌کنید استفاده از یک محتوای دارای کپیرایت در ویدیوهایتان، بر اساس قوانین استفاده منصفانه است، در صورت دریافت کپی رایت استرایک، یک درخواست تجدید نظر به یوتیوب ارسال کنید و دلایل خود را برای منصفانه بودن استفاده از محتوای مذکور را به طور کامل شرح دهید. به این ترتیب، در صورت موافقت با درخواست شما، یوتیوب، جریمه کپی رایت استرایک را از کانال شما برداشته و وضعیت آن را به حالت عادی بازمی‌گرداند. به هر حال و با انتخاب هر یک از این سه گزینه، تولیدکنندگان محتوا باید پیش از آپلود هر ویدیو، به قوانین کپیرایت یوتیوب توجه کرده و خود را برای عواقب ناشی از عدم رعایت این قوانین آماده کنند.
ترفندهای مقابله با کپی رایت استرایک در یوتیوب
کپی رایت استرایک در یوتیوب، می‌تواند به یک کابوس برای تولیدکنندگان محتوا تبدیل شود. دریافت سه کپی رایت استرایک، ضمن حذف دائمی کانال و کانال‌های متصل به آن، باعث از بین رفتن حق کاربر برای ساخت کانال‌های جدید می‌شود. با وجود قوانین سختگیرانه یوتیوب در زمینه رعایت حقوق ناشران، تولیدکنندگان محتوا می‌توانند با استفاده منصفانه از آثار دیگران و رعایت چند نکته مهم، از دریافت کپی رایت استرایک اجتناب کنند. در این بخش از مقاله، به معرفی بهترین روش‌های مقابله با کپیرایت استرایک یوتیوب می‌پردازیم.
۱. تغییر محتوای دارای کپی رایت
اولین ترفند برای جلوگیری از دریافت کپی رایت استرایک در یوتیوب، تغییر محتوای دیگران است. افراد ناآگاه و برخی از کاربران مبتدی، آثار دیگران را بدون هیچ تغییری در ویدیوی خود قرار می‌دهند. با این کار، یوتیوب به طور قطع، ویدیوی آپلود شده را به عنوان یک محتوای نقض‌کننده کپی رایت علامت‌گذاری می‌کند و برای کانال متخلف، یک کپی رایت استرایک در نظر می‌گیرد.
متداول‌ترین روش برای تولید محتوای ویدیویی در یوتیوب بدون ریسک دریافت کپی رایت استرایک، ایجاد تغییر مفهومی در محتوای دارای حق نشر است. به عنوان مثال، احتمالا با کانال‌های ری‌اکشن در یوتیوب برخورد داشته‌اید. این کانال‌ها، ویدیوهایی را تولید می‌کنند که در آن‌ها، یک یا چند نفر، به ویدیوهای دیگران، سریال‌های تلویزیونی، فیلم‌ها، موسیقی‌ها و دیگر آثار دارای کپی رایت، واکنش نشان می‌دهند. در حالت عادی، استفاده از هر یک از این آثار می‌توانست باعث دریافت اخطار شود. اما با ایجاد تغییر مفهومی در آن‌ها، یوتیوب محتوای تغییریافته را به عنوان یک ویدیوی جدید در نظر می‌گیرد که قانون استفاده منصفانه در آن رعایت شده است.
۲. عدم اتکا به بیانیه رفع مسئولیت یا استفاده منصفانه
بسیاری تصور می‌کنند اگر در ویدیوی خود، بیانیه رفع مسئولیت، عبارت استفاده منصفانه یا نام صاحب اثر را بگنجانند، اجازه استفاده از آثار دارای کپی رایت را خواهند داشت. «استفاده منصفانه» (Fair Use)، یک اصل قانونی است که بر اساس آن، دیگران می‌توانند تحت رعایت شرایط خاص، بدون اجازه، از محتوای دارای حق نشر استفاده کنند. نام بردن صاحب اثر نیز تنها با تغییر مفهوم محتوا (ترفند شماره ۱)، قابل توجیه است.
بیانیه رفع مسئولیت، معمولا با بیان کردن عبارتی نظیر «استفاده منصفانه»، «نداشتن سوءِ نیت» و تولید محتوا برای «سرگرمی» یا «مقاصد غیرمالی» انجام می‌گیرد. این بیانیه، هیچ تاثیری بر روی حق استفاده صاحبان کانال‌ها برای استفاده از محتوای دیگران ندارد. در نهایت، این یوتیوب است که در مورد نقض شدن یا نشدن کپی رایت در یک ویدیو تصمیم می‌گیرد. بنابراین، پیش از آپلود یک ویدیو، به جای تکیه کردن به بیانیه رفع مسئولیت یا نام بردن از صاحب آثار دارای کپی رایت، همواره باید تمام جوانب را سنجید.
۳. استفاده محدود و کوتاه از آثار دارای کپی رایت
در برخی از موارد و با توجه به ماهیت یک کانال، استفاده بدون اجازه از آثار دیگران، غیرقابل اجتناب است. در این شرایط، به‌کارگیری بخش کوتاهی از آثار، مانعی ندارد. مدت زمان نمایش آثار دارای کپی رایت، یکی از پارامترهای مهم و تعیین‌کننده در اصل استفاده منصفانه است. به‌کارگیری کلیپ‌های کوتاه از محتوای دیگران در کنار تغییر مفهومی آن محتوا، یوتیوب را به رعایت شدن اصل استفاده منصفانه مجاب می‌کند.
به‌کارگیری آثار دیگران برای بیان یک فرضیه یا رساندن یک مفهوم جدید نیز به عنوان مصداق استفاده منصفانه در نظر گرفته می‌شود. کانال‌های تولیدکننده مقالات ویدیویی، با کنار هم گذاشتن ویدیوهای کوتاه، به تشریح یک فرضیه می‌پردازند. این رویکرد تولید محتوا، احتمال دریافت کپی رایت استرایک را کاهش می‌دهد.
۴. استفاده از نرم افزارهای ویرایش صدا و تصویر
نرم‌افزارهای ویرایش ویدیو، امکان تولید محتوای تغییریافته را برای کاربران فراهم می‌کنند. ایجاد تغییر در ویدیوهای اورجینال از جمله اضافه کردن جلوه‌های ویژه، برچسب‌ها یا لایه‌های مختلف، از مصادیق استفاده منصفانه به شمار می‌رود. برای آثار صوتی نیز همین اصل قابل استفاده است. به عنوان مثال، بسیاری از تولیدکنندگان محتوا، به ساخت و انتشار ریمیکس آهنگ‌های معروف می‌پردازند. یوتیوب، این ریمیکس‌ها را به عنوان یک محتوای تغییریافته و جدید در نظر می‌گیرد. به همین دلیل، هیچ کپی رایت استرایکی را به کانال‌های مذکور اختصاص نمی‌دهد.
۵. کمک گرفتن از کتابخانه صوتی یوتیوب
«کتابخانه صوتی یوتیوب» (YouTube Audio Library)، یک منبع رایگان برای پیدان کردن موسیقی‌ها و جلوه‌های صوتی است. موسیقی، اصلی‌ترین دلیل دریافت کپی رایت استرایک در یوتیوب محسوب می‌شود. سیستم Content Id یوتیوب، به سرعت ویدیوهایی که بدون اجازه از موسیقی دیگران استفاده می‌کنند را به سرعت شناسایی می‌کند. برای رفع این مشکل، یوتیوب، مجموعه جامعی از موسیقی‌ها و جلوه‌های صوتی رایگان در ژانرهای مختلف را در اختیار تولیدکنندگان محتوا قرار داده است. به کمک این مجموعه می‌توان احتمال دریافت کپی رایت استرایک مربوط به موسیقی را به طور کامل از بین برد. البته پیش‌تر نیز نحوه پیدا کردن آهنگ بدون کپی رایت را بررسی و روش‌های دسترسی به آن را بیان کرده‌ایم.
سوالات متداول در رابطه با کپی رایت استرایک در یوتیوب
در این بخش، به برخی از متداول‌ترین و پرتکرارترین سوالات مرتبط با کپی رایت استرایک در یوتیوب به طور مختصر پاسخ می‌دهیم.
کپی رایت استرایک یوتیوب چیست ؟
کپی رایت استرایک، یکی از اقدامات یوتیوب در مقابل کانال‌هایی است که بدون اجازه از آثار دارای کپی رایت در ویدیوی خود استفاده می‌کنند.
پیامدهای کپی رایت استرایک چیست ؟
کمترین پیامد کپی رایت استرایک، محدودیت ۷ روزه کانال متخلف در آپلود کردن ویدیوهای جدید است. بیشترین پیامد کپی رایت استرایک در یوتیوب، حذف دائمی کانال به همراه تمام ویدیوها و حتی کانال‌های متصل به آن است.
کپی رایت استرایک یوتیوب چه مدت باقی می ماند؟
کپی رایت استرایک یوتیوب، بعد از ۹۰ روز منقضی می‌شود.
بعد از دریافت ۳ کپی رایت استرایک چه اتفاقی می افتد؟
در صورت دریافت سه کپی رایت استرایک طی ۹۰ روز، کانال متخلف به همراه ویدیوها و کانال‌های متصل به آن به طور کامل حذف می‌شوند. به علاوه، کاربر متخلف، دیگر نمی‌تواند کانال جدیدی در یوتیوب بسازد.
آیا حذف ویدیو باعث از بین رفتن کپی رایت استرایک می شود؟
خیر. حتی اگر کاربر صاحب کانال، ویدیوی مربوط به کپی رایت استرایک را حذف کند، جریمه‌های ۷ روزه و ۹۰ روزه کانال، از بین نمی‌روند.
بهترین روش برای جلوگیری از کپی رایت استرایک یوتیوب چیست ؟
بهترین روش برای اجتناب از دریافت کپی رایت استرایک در یوتیوب، تولید محتوای اورجینال، تغییر مفهومی محتوای دیگران و رعایت اصل استفاده منصفانه از آثار دارای کپی رایت است.
