یوتیوب به عنوان بزرگ‌ترین پلتفرم اشتراک‌گذاری ویدیو در جهان، قوانین کپی رایت سخت‌گیرانه‌ای را دنبال می‌کند و برای اینکه قادر به شناسایی موارد استفاده غیرقانونی از محتوای متعلق به دیگران باشد، سیستمی به نام Content ID توسعه داده است. کانتنت آیدی که از سال ۲۰۰۷ میلادی در دست توسعه بوده، سیستمی برای شناسایی و مدیریت اثر انگشت دیجیتال است و به کمک آن، سالانه بیش از ۱٫۵ میلیارد ادعای حق نشر (یا همان Copyright Claim) ثبت می‌شود. با توجه به اینکه تخطی از قوانین یوتیوب و کپی‌رایت می‌تواند تبعاتی سنگین (مثلا مسدود شدن کامل کانال یوتیوب) به همراه داشته باشد، یوتیوبرها و تولیدکنندگان محتوای تازه‌کار باید آشنایی کامل با Content ID داشته باشند. در ادامه همین مطلب می‌گوییم کانتنت آیدی یوتیوب چیست و دقیقا چطور کار می‌کند.
کانتنت آیدی یوتیوب چیست؟
کانتنت آیدی را می‌توان سیستمی هوشمندانه برای انگشت‌نگاری (Fingerprinting) محتوا توصیف کرد که به بررسی تک‌تک ویدیوهای آپلود شده در یوتیوب می‌پردازد و در صورت استفاده از محتوای متعلق به دیگران، آن‌ها را علامت‌گذاری می‌کند. وقتی یک ویدیو علامت‌گذاری می‌شود، پیامی به دست مالک کپی‌رایت می‌رسد که این موضوع را به او خبر می‌دهد و چند انتخاب پیش روی او قرار می‌دهد. در ادامه بیشتر به این موارد خواهیم پرداخت.
اما اگر نمی‌دانید کپی‌رایت (Copyright) دقیقا چیست، می‌توانیم یک قدم به عقب برگردیم. کپی‌رایت به معنی حقوق معنوی و قانونی آثار مختلف (مانند موسیقی‌ها و ویدیوها) است. بنابراین کسی که آهنگ می‌سازد و آن را کپی‌رایت می‌کند، مالک اثر به حساب می‌آید و شخص دیگری نمی‌تواند بدون اجازه او، از همان اثر در جایی دیگر استفاده کند. با این تعریف، یوتیوبرها نمی‌توانند به‌سادگی از موسیقی‌های معروف و یا ویدیوهای متعلق به سایر یوتیوبرها استفاده کنند و در عوض باید محتوایی اصیل بسازند که کاملا متعلق به خودشان باشد.
البته در دنیای مدرن، انبوهی محتوای رایگان و عاری از کپی‌رایت هم داریم. برای مثال نیاز نیست حتی آهنگ پس‌زمینه ویدیوها را نیز خودتان بسازید و در عوض می‌توانید از منابعی کمک بگیرید که آهنگ بدون کپی رایت در اختیارتان می‌گذارند.
یوتیوب از Content ID برای شناسایی همین محتوای کپی‌رایت‌شده کمک می‌گیرد و سپس موضوع را به صاحب محتوا اطلاع می‌دهد. به این ترتیب شاهد شفافیت کامل در پلتفرمی هستیم که روزانه ۴ میلیون ویدیوی جدید در آن آپلود می‌شود و هنرمندان و تولیدکنندگان محتوا نیز اطمینان خواهند داشت که از آثار خلاقانه‌شان محافظت می‌شود.
روش کار کانتنت آیدی یوتیوب چیست و چگونه است؟
مهم نیست که ویدیوی شما یک میلیون بازدید دارد یا در حالت خصوصی (Private) قرار گرفته باشد؛ زمانی که از محتوای دیگران استفاده کرده باشید، سیستم کانتنت آیدی می‌تواند ویدیو یا موسیقی مورد نظر را شناسایی کند. بنابراین می‌توان گفت این سیستم شبیه به اپلیکیشن Shazam است که برای چند ثانیه به آهنگ‌ها گوش می‌دهد و فورا آن‌ها را شناسایی می‌کند.
اما چنین چیزی چطور امکان‌پذیر می‌شود؟ صاحبان کپی‌رایت می‌توانند موسیقی‌ها و ویدیوهای خود را درون پایگاه‌داده‌ای عظیم آپلود کنند و به برنامه Content ID بپیوندند. بعد از این، یوتیوب تک‌تک ویدیوهایی که آپلود می‌شوند را با دیتابیس خود مقایسه می‌کند و اگر اثر انگشت دیجیتال محتوا یا هرچیز دیگری که تحت پوشش کپی‌رایت است را تشخیص دهد، آن را علامت‌گذاری می‌کند.
به صورت کلی، صاحبان محتوا می‌توانند چهار نوع ویژگی مختلف در Content ID داشته باشند:
- اصوات ضبط شده: اگرچه این مورد عمدتا آهنگ‌ها را پوشش می‌دهد، اما می‌تواند دربرگیرنده پادکست‌ها، بریده‌های صوتی از وبینارها یا نقل قول‌های معروف فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی نیز باشد.
- ترکیب‌بندی: سیستم کانتنت آیدی می‌تواند ملودی‌ها و متون آهنگ‌ها را نیز شناسایی کند و بنابراین با ضبط دوباره یک آهنگ یا بازخوانی آن نمی‌شود قوانین کپی رایت را دور زد.
- موزیک‌ویدیو (کلیپ): این مورد حاوی تمام موزیک‌‌ویدیوهای رسمی است. برای مثال اگر به سراغ هر یک از موزیک‌‌ویدیوهایی بروید که بیشترین ویو در یوتیوب را به دست آورده‌اند، بدون تردید با ادعای حق نشر روبه‌رو می‌شوید.
- ویدیوهای تحت وب: تقریبا تمام ویدیوهایی که برای آهنگ‌ها ساخته نشده‌اند در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند، از کلیپ‌های کارتون سیمپسون‌ها گرفته تا استریم‌های یوتیوب و توییچ.
در ساده‌ترین حالت ممکن باید گفت که اگر ویدیویی آپلود کنید که حاوی بخشی از آهنگ خوانندگان معروف یا برشی از فیلم‌های هالیوودی باشد، سیستم کانتنت آیدی یوتیوب آن را تشخیص خواهد داد. زمانی که ویدیو علامت‌گذاری می‌شود، صاحب اصلی محتوا می‌تواند از بین سه گزینه پایین، یکی را در پیش بگیرد:
- مسدود کردن ویدیو و عدم نمایش آن به مخاطبان
- مانیتایز ویدیو از طریق درج انواع تبلیغات یوتیوب روی آن
- پایش آمار و ارقام مربوط به ویدیو
نکته مهم: ادعاهای مربوط به Content ID با کپی رایت استرایک فرق دارند. زمانی در یوتیوب استرایک می‌خورید که مالک محتوا خواستار حذف ویدیوی شما شود و کپی رایت کلیم خود را به ثبت می‌رساند.
چطور صاحب محتوا از ویدیوی شما کسب درآمد می‌کند؟
اگر ویدیوهای یوتیوب را دیده باشید، به طور یقین با تبلیغات آن مواجه شده‌اید. یوتیوبرها با پیوستن به برنامه یوتیوب پارتنر، جواز نمایش تبلیغ روی ویدیوهای خود را به دست می‌آورند و سپس، درآمد ناشی از این آگهی‌ها میان یوتیوب و تولیدکننده محتوا تقسیم می‌شود. اما لازم است بدانید که این فرایند، ارتباطی تنگاتنگ با سیستم Content ID نیز دارد.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، اگر ویدیوهای شما از طرف کانتنت آیدی علامت‌گذاری شوند، صاحب اصلی محتوا می‌تواند روی آن تبلیغ گذاشته و به کسب درآمد از یوتیوب مشغول شود. در این بین، شما از کسب درآمد محروم خواهید شد و تمام درآمد به صاحب محتوا و یوتیوب می‌رسد. در واقع یوتیوب با این کار، رویکردی هوشمندانه برای حمایت مالی از صاحبان کپی‌رایت در پیش گرفته و حتی اگر محتوا به سرقت برود نیز همچنان فرصتی برای کسب درآمد از آن خواهند داشت.
آمارها نشان می‌دهند که بیشتر صاحبان محتوا ترجیح می‌دهند به جای حذف ویدیوها، از آن‌ها کسب درآمد کنند. در واقع طی نیمه نخست سال ۲۰۲۲، حدود ۹۰ درصد از صاحبان کپی‌رایت، گزینه مانیتایز ویدیوها را انتخاب کرده‌اند. بنابراین اگر نمی‌خواهید شخص دیگری از ویدیوهای شما کسب درآمد کند، باید از استفاده از محتوای دیگران و علامت خوردن از سوی Content ID، خودداری کنید.
در صورت مواجهه با ادعای Content ID چه کنیم؟
حالا که می‌دانید کانتنت آیدی یوتیوب چیست و چطور کار می‌کند، احتمالا برایتان سوال شده که در صورت مواجهه با ادعای Content ID باید دقیقا چه کنیم. پیش از هر چیز آرامش خود را حفظ کنید. زمانی که ادعای Content ID برای محتوای شما ثبت می‌شود، هیچ مشکلی در عملکرد کانال به‌وجود نخواهد آمد و می‌توانید چند رویکرد مختلف را در پیش بگیرید.
اگر ویدیوی شما علامت‌گذاری شود، ایمیلی از طرف یوتیوب دریافت خواهید کرد که ادعای Content ID را به شما اطلاع می‌دهد. بعد می‌توانید با انتخاب زبانه Content در یوتیوب استودیو، تمام ویدیوهایی که تحت تاثیر قرار گرفته‌اند را ببینید و محدودیت‌های احتمالی را بررسی کنید.
پیش از اینکه راجع به گام بعدی خود تصمیم‌گیری کنید، این سه سوال را از خود بپرسید:
- آیا واقعا از محتوای شامل کپی‌رایت در ویدیوی خود استفاده کرده‌اید؟
- آیا مشکلی با درج تبلیغات یوتیوب در ویدیوهای خود ندارید؟
- آیا حاضر به چشم‌پوشی از قابلیت کسب درآمد از محتوای خود هستید؟
بعد از پیدا کردن پاسخ این سوالات، باید یکی از رویکردهایی که در ادامه آورده‌ایم را در پیش بگیرید.
ادیت ویدیو
اگر به هر دلیلی نخواهید دوباره فرایند ادیت ویدیو را انجام دهید، یوتیوب تمام ابزارهای لازم برای اعمال تغییرات را در اختیارتان می‌گذارد تا از آپلود دوباره ویدیو بی‌نیاز شوید، هرچند که این ابزارهای داخلی، لزوما بهترین گزینه‌های ممکن نیستند. فرض می‌کنیم ویدیویی راجع به آموزش بازی Minecraft (یکی از بهترین بازی ها برای یوتیوب) که هزاران بازدید و کامنت به دست آورده و اگر آن را کاملا حذف کنید، انبوهی بازدید، engagement و واچ تایم از دست می‌دهید.
به جای حذف ویدیو می‌توانید به یوتیوب استودیو بروید و بخش‌هایی که حاوی محتوای کپی‌رایت‌شده هستند را برش بزنید. اگر ادعای Content ID مربوط به موسیقی باشد، می‌توانید موسیقی پس‌زمینه را عوض کنید یا خیلی ساده، آن بخش از ویدیو را بی‌صدا کنید.
مجادله بر سر ادعای کانتنت آیدی یوتیوب
سیستم Content ID با دقت ۱۰۰ درصدی کار نمی‌کند و گاهی اوقات، اشتباه هم رخ می‌دهد. بنابراین اگر فکر می‌کنید با ادعایی غیرمنصفانه روبه‌رو شده‌اید، می‌توانید وارد دعوای حقوقی شوید و از حقوق خود دفاع کنید. اما منظورمان از دعوای حقوقی این است که خیلی ساده با ادعای حق نشر مخالفت می‌کنید و سپس مالک محتوا می‌تواند یا از ادعای خود صرف نظر کند یا فرایند را ادامه دهد.
اگر محتوای شما مسدود یا ادعای Content ID آن تمدید شده باشد، همچنان می‌توانید درخواست تجدیدنظر کنید. این مرحله آخر است و بعد از آن، یا ادعای کپی‌رایت کنار گذاشته می‌شود یا باید منتظر حذف کامل ویدیوی خود از یوتیوب باشید.
گاهی می‌توان از قانونی به نام «استفاده منصفانه» (Fair Use) برای کنار زدن ادعاهای Content ID کمک گرفت که براساس آن، افراد حق دارند از محتوای دیگران برای مقاصدی کاملا مشخص (مثلا آموزش) استفاده کنند. اما اشاره به سازنده اثر، در اختیار داشتن یک نسخه کپی از ویدیو یا صوت مورد نظر و همینطور عدم کسب درآمد از ویدیو، دلایلی موجه برای استفاده از محتوای دیگران به حساب نمی‌آیند و باید تابع قوانین باشید. این نکته را هم در نظر داشته باشید که مالک محتوا ۳۰ روز فرصت دارد که به هر یک از درخواست‌های تجدید نظر شما پاسخ دهد، بنابراین محدودیت‌ها می‌توانند گاهی تا چند ماه ادامه پیدا کنند.
نادیده گرفتن ادعا
اگر اهمیتی به اعمال محدودیت‌های گوناگون روی محتوای خود نمی‌دهید، می‌توانید خیلی ساده ادعای کانتنت آیدی را نادیده بگیرید. بله، ویدیوی شما ممکن است در برخی کشورها و پلتفرم‌ها مسدود شود و امکان درآمدزایی هم از آن وجود نخواهد داشت، اما غیر از این موارد لازم نیست نگران هیچ اتفاق دیگری باشید.
اشتراک‌گذاری درآمد
اگر عضو برنامه شراکت یوتیوب باشید و آهنگی معروف را بازخوانی کرده باشید، می‌توانید یک مسیر دیگر هم در پیش بگیرید. در این سناریوی به‌خصوص، می‌توانید به صفحه Content در یوتیوب استودیو بروید و وضعیت مانیتایز ویدیو را روی «فعال» یا «On» قرار دهید تا درآمد با مالک آهنگ اصلی به اشتراک گذاشته شود. باید تاکید کرد که این گزینه فقط برای آهنگ‌های بازخوانی‌شده و به اصطلاح «کاور» (Cover) در دسترس است و نمی‌توانید از آن برای سایر ادعاهای Content ID کمک بگیرید.
جمع‌بندی و پاسخ به سوالات متداول پیرامون کانتنت آیدی یوتیوب
اکنون نه‌تنها می‌دانید کانتنت آیدی یوتیوب چیست و چطور کار می‌کند، بلکه این موضوع را هم می‌دانید که در صورت مواجهه با ادعای کپی‌رایت چه اتفاقی می‌افتد و چه گزینه‌هایی پیش روی خود خواهید داشت. با این حال، مادامی که تا زمانی که محتوای اصیل بسازید و رشد کانال یوتیوب را از روش‌های حرفه‌ای پیش ببرید، نیازی نیست به Content ID و تمام مباحث پیرامون آن فکر کنید. در نهایت، حتی اگر با جنبه‌های دردسرساز این سیستم روبه‌رو شوید نیز می‌توانید رویکردهایی مختلفی در پیش بگیرید و قرار نیست با یک یا چند اشتباه در تولید محتوا برای یوتیوب، کانال خود را از دست بدهید.
آیا ویدیوها می‌توانند چند ادعای Content ID دریافت کنند؟
بله، اگر ویدیوی شما حاوی محتوایی متعلق به افراد گوناگون باشد، ممکن است با چند ادعای کانتنت آیدی متفاوت روبه‌رو شوید. علاوه بر این، برخی از آثار، مالکان متعدد در نقاط مختلف جهان دارند و برای مثال با استفاده از یک موسیقی پس‌زمینه واحد، ممکن است در کشورهای گوناگون، ادعاهای Content ID مختلف دریافت کنید.
آیا Content ID از هوش مصنوعی استفاده می‌کند؟
بله، یوتیوب و شرکت مادر آن، گوگل، در بسیاری از ابعاد کار خود از هوش مصنوعی برای مقابله با محتوای هرز کمک می‌گیرند. Content ID هم یکی از تکنولوژی‌های این دو شرکت است که به کمک الگوریتم‌های بینایی کامپیوتر پیشرفته، ویدیوها را به صورت خودکار اسکن و با دیتابیس محتوای کپی‌رایت‌شده خود، مقایسه می‌کند.
منبع: UppBeat
